Το Πρόγραμμα «Ευρωπαϊκό Δίκτυο Παρακολούθησης για την Εδαφική Ανάπτυξη και Συνοχή (ESPON 2013)» του Στόχου Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας της Προγραμματικής Περιόδου 2007-2013, στοχεύει στην ενίσχυση της Περιφερειακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, μέσω της ενδυνάμωσης της χωρικής συνοχής και της αρμονικής και ισόρροπης ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού χώρου. Το Πρόγραμμα παρέχει συγκριτικά και στατιστικά στοιχεία, αναλύσεις, μελέτες και χάρτες για θέματα εδαφικής συνοχής και χωρικού ενδιαφέροντος για την ανάπτυξη των περιφερειών και ευρύτερων χωρικών ενοτήτων.

Το πρόγραμμα εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 7/11/2007 με προϋπολογισμό 47 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται κατά 75% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο των προγραμμάτων της Εδαφικής Συνεργασίας (Στόχος 3). Στο πρόγραμμα συμμετέχουν οι 27 χώρες μέλη της Ένωσης, καθώς και οι Ελβετία, Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν.

Στόχος του προγράμματος είναι:

«…να υποστηρίξει την ανάπτυξη πολιτικών σε συνδυασμό με το στόχο της εδαφικής συνοχής και της ισόρροπης και αρμονικής ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού χώρου, μέσω 1) της παροχής συγκριτικών στοιχείων, μελετών, αναλύσεων και σεναρίων για την εδαφική δυναμική και 2) της εύρεσης και αξιοποίησης του εδαφικού δυναμικού και των αναπτυξιακών δυνατοτήτων των περιφερειών που συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα, στην εδαφική συνεργασία και στην αειφόρο και ισόρροπη ανάπτυξη της Ευρώπης.»

Οι δράσεις που υλοποιούνται στο πλαίσιο του προγράμματος εμπίπτουν σε πέντε άξονες προτεραιοτήτων:

1. Εφαρμοσμένη έρευνα: Εκπόνηση μελετών για διαφορετικά θέματα Ευρωπαϊκής εμβέλειας (πχ κλιματική αλλαγή, μεταναστευτικές ροές και γήρανση πληθυσμού, διασύνδεση αστικού και αγροτικού χώρου, παγκοσμιοποίηση και εδαφική συνοχή), παρέχοντας επιστημονικά δεδομένα και τεκμηριωμένες απόψεις σε επίπεδο περιφερειών και πόλεων. Τα αποτελέσματα βοηθούν στην αναγνώριση των δυνατοτήτων και των αδυναμιών των πόλεων και των περιφερειών μέσα στον Ευρωπαϊκό χώρο. Οι μελέτες εκπονούνται από ομάδες ακαδημαϊκών και ερευνητών.
2. Στοχευμένη μελέτη: Υποβολή προτάσεων από φορείς σε διαφορετικά επίπεδα διακυβέρνησης που επιθυμούν την εκπόνηση μελέτης βάσει των αναγκών, προβλημάτων ή ιδιαιτεροτήτων της περιοχής τους. Οι μελετητές που εκπονούν τη μελέτη σε επόμενο στάδιο βρίσκονται σε στενή συνεργασία με τους φορείς που ανέθεσαν τη μελέτη, με στόχο τη διατύπωση προτάσεων και τη διαμόρφωση πολιτικών εδαφικού περιεχομένου και την ανάπτυξη στρατηγικών που θα έχουν εφαρμογή και σε άλλες χωρικές ενότητες της Ευρώπης.
3. Επιστημονική πλατφόρμα: Πρόκειται για τη βάση δεδομένων του ESPON που περιλαμβάνει δείκτες, στατιστικά στοιχεία, χάρτες και εργαλεία τυπολογίας του Ευρωπαϊκού χώρου.
4. Διακρατικές δραστηριότητες διασύνδεσης των Εθνικών Σημείων Επαφής (ΕΣΕ): Πρόκειται για την κεφαλαιοποίηση των αποτελεσμάτων των μελετών μέσω σεμιναρίων, εκδόσεων, θεματικών εργαστηρίων που αναλαμβάνει είτε η Μονάδα Συντονισμού του προγράμματος, είτε τα Εθνικά Σημεία Επαφής, που στοχεύουν στη διάχυση πληροφόρησης του προγράμματος.
5. Τεχνική Βοήθεια: Πρόκειται για την υποστήριξη και τη σωστή διαχείριση του προγράμματος που διασφαλίζει την αξιοποίηση του επιστημονικού αποτελέσματος σε επίπεδο πολιτικής.

Περισσότερες πληροφορίες: http://www.espon.eu/main